Moduleboek Blok 6: Educatief werken

1. Introductie
Educatie is een overkoepelende term die zowel vorming, onderwijs als opvoeding omvat. Het verwijst naar leerprocessen die plaatsvinden binnen een schoolse omgeving (formele educatie) of daarbuiten (informeel). Educatie betreft ook de overdracht van de waarden en verzamelde kennis van een samenleving.
Leren is veranderen. Leren doe je altijd en overal.
Leren doe je dus binnen en buiten school, maar ook bewust en onbewust.
Als iemand denkt aan leren, dan denkt die persoon vaak in eerste instantie aan school. Vaak is het dan ook zo dat de manier waarop de leerstof aangeboden werd, niet aansloot bij de leerstijl en de interesses van die persoon.
Als CMV’er ben je bezig met het begeleiden en initiëren van veranderingsprocessen. Veranderen is leren. Het brede werkveld van CMV ( terrein van sociale en culturele activiteiten) biedt eigenlijk allerlei mogelijkheden voor mensen om t leren. De activiteiten kunnen bv. leiden kennisvermeerdering, ontplooiing van talenten; ontwikkelen van kennis en vaardigheden om beter om te gaan met onbekende situaties en/of andere mensen.
en; je wilt ze vaardigheden bijbrengen, je wilt ze kennis laten maken met andere mensen of nog onbekende situaties. Je doet dat zodat mensen zich beter kunnen bewegen in de samenleving.

Een CMV hoeft geen lerarenopleiding te doen, maar een CMV’er moet wel weten hoe hij andere mensen kan activeren tot ontplooiing en ontwikkeling. In dit blok staat educatief werken dan ook centraal. Je leert de basisbeginselen van didactiek, je gaat een eigen educatieve activiteit ontwikkelen en uitvoeren. De manier waarop je dit doet is volgens de uitgangspunten van CMV: samen met de doelgroep.
De educatieve activiteit ga je in de praktijk ontwikkelen en uitvoeren. Hierbij wordt je gecoached door een hoger jaar student.

Om de participatie van de doelgroep te bevorderen en hen te activeren, start je dan met de contactlegging. Dit is de eerste stap van het didactische analysemodel. Na de individuele uitvoering in de praktijk (waarbij je dus ook ervaring opdoet in het begeleiden van groepsprocessen) rond je d.m.v. een evaluatie en een eventuele bijstelling van het programma, de activiteit af.

Voor de aanpak en uitwerking krijg je diverse trainingen en colleges aangereikt.
N.a.v. een film en de roman, gaan we ook met elkaar in gesprek over de dilemma’s die zich voor kunnen doen bij de ontwikkeling en uitvoering.
Om een leuke en goede start te maken, beginnen we dit blok met een bezoek aan Dynamo. Dit blok zullen jullie niet alleen les krijgen van CMV-docenten, we hebben ook weer een aantal gasten uitgenodigd. Zo krijgen jullie trainingen van een expert op het gebied van didactiek, worden jullie gecoacht door 3de en 4de jaar deeltijd studenten, word er een college over brede scholen gegeven, en zal een lector het begrip “ontwikkeling” vanuit een filosofisch standpunt toelichten.
In dit moduleboek staat alle benodigde informatie over lesactiviteiten, roosters en opdrachten. Lees het dus goed door!

Veel (leer)plezier toegewenst,

Loes en Judith



2. Het Programma

Deze module rond het thema “educatief werken” is samengesteld uit een aantal verschillende werkvormen en thema’s:

Educatief werken:

In een drietal Trainingen didactiek zal ingegaan worden op de het didactisch analyse model en op verschillende leerstijlen. In deze zal je o.a. veel praktische tips opdoen voor het ontwerpen en uitvoeren van je eigen didactische activiteit.

In twee trainingen Coachen leer je hoe je (groepen) mensen kunt aanzetten tot ontwikkeling, en hoe je hen daarin kan begeleiden.

Je wordt ook zelf gecoacht door 3de en 4de jaar deeltijd studenten. Die coachingsgesprekken plan je zelf in met je coach. Jullie hebben allemaal gekozen voor een educatieve opdracht. De opdracht die je gekozen hebt, is afkomstig uit de praktijksituatie van de deeltijder die je zal coachen. Sommigen hebben gekozen voor een eigen opdracht.

Zoals ieder blok lezen we ook in dit blok een boek. We hebben gekozen voor een boek dat een situatie vanuit verschillende perspectieven bekijkt: Ver van familie / Marion Bloem. Dit boek wordt in SLB-groepen besproken.
De film die dit blok centraal staat is “Made in Detroit”. We kijken deze film gezamenlijk, en de voltijd studenten voeren er later in het blok een debat over.

Omdat de termen “vorming” en “ontwikkeling” vaak onderwerp zijn van filosofische discussies zal een college filosofie gegeven worden door Lector Peter van Zilfhout. Ook maatschappelijk/politiek is educatie een onderwerp van discussie. In het onderwijs investeert men miljoenen in het fenomeen de Brede School. In Eindhoven vormen Spilscholen een ontmoetingsplek voor alle kinderen, jongeren en hun ouders. Ook wijkbewoners moeten het schoolgebouw als centrale plaats in de wijk gaan zien. Met andere woorden; ook hier moet een CMV wat vanaf weten. Gerrie van de Ven geeft hier een college over.

In dit blok willen we graag aandacht besteden aan een actueel onderwerp. De invulling hiervan wordt in de eerste week van het blok bekend gemaakt. Heb je zelf een leuk idee, laat het dan weten.

SLB
De SLB in dit blok bestaat uit groepsbijeenkomsten en individuele gesprekken. In de individuele begeleiding staat centraal: studievordering en reflectie; praktijk in pp2. In de groepsbijeenkomsten staat de actualiteit, de betekenis van ervaringen voor het toekomstige beroep en de onderlinge samenwerking centraal. Ook is dit de plaats om opdrachten en programmaonderdelen voor te bespreken en te evalueren.

Het studiejaar vordert, en daarmee komt de praktijk voor volgend jaar ook steeds dichterbij. Het is belangrijk dat je tijdig gaat zoeken naar een geschikte stageplaats; en of aanpassingen in je praktijk. In dit blok is een hierover een informatiebijeenkomst gepland. Voltijdstudenten worden door een Workshop solliciteren voorbereid op hun sollicitatiegesprekken voor de stage.

Onderzoek
Omdat je volop bezig bent met je praktijkopdracht is er in deze periode alleen een Consult onderzoek ingepland. Tijdens dit consult kun je de onderzoeksdocent alle vragen stellen die je nog hebt over de opdracht “aan de keukentafel met…”.

Kwaliteitskring
Zoals ieder blok zal ook dit blok weer geëvalueerd worden . Dit doen we in de vorm van een gezamenlijke bijeenkomst, waarbij ook de betrokken docenten aanwezig zijn.

3. Praktijk: de educatieve activiteit

De eindopdracht van dit blok is een individuele opdracht die je in de praktijkcontext van CMV ontwikkelt en uitvoert. Ontwikkelen en uitvoeren van een educatieve activiteit is een procesmatig gebeuren. Daarom ga je hier al zo vlug mogelijk mee aan de slag.

In te leveren producten:
• verantwoording via didactisch analyse model en verschillende leerstijlen
• (Samenvattend) filmpje van de uitvoering.
• Feedback van je coach.
• Reflectie op de ontwikkeling en de uitvoering (inclusief de betekenis hiervan voor je beroepsontwikkeling en specialisatiekeuze)

Deeltijdstudenten uit PP2 en PP3 hebben in de eigen praktijksituatie gezocht naar een vraag/behoefte die zou kunnen leiden tot het opzetten van een educatieve activiteit. Zij geven aan jullie de kans om hiermee aan de slag te gaan; en zij gaan jullie coachen.
Voor de kerstvakantie hebben jullie allemaal gekozen voor een educatieve activiteit. Daarna hebben jullie contact gelegd bij je coaches. Jullie gaan de activiteit nu verder uitwerken met behulp van de coaches, contacten in de praktijk, doelgroep en themaonderzoek, literatuur en het pinnenschoolse onderwijsaanbod.

Op dinsdag 7 april krijg je uiterlijk een GO/NO GO op de verantwoording van je activiteit. In die verantwoording heb je ook bepaald (samen met je coach) aan welke specifieke criteria je activiteit moet voldoen. Je hoort uiterlijk op 7 april van je coach of je de ontwikkelde educatieve activiteit daadwerkelijk mag gaan uitvoeren. De uitvoering zelf zal plaatsvinden van 8 tot uiterlijk 19 april. Vanaf 20 april werk je aan het filmpje en aan de aanvulling van je verantwoording. De vier producten plaats je uiterlijk 27 april op je blog, zodat de docenten het na kunnen kijken.

Je educatieve activiteit moet minimaal aan onderstaande eisen voldoen:

 De activiteiten duren of 2 a 3 uren aaneensluitend of 2 of 3 keer een los uur.
 In de verantwoording van de activiteit moet het didactische analyse model geheel uitgewerkt zijn.
 In de activiteit moet rekening gehouden worden met verschillende leerstijlen; dit is dan ook opgenomen in de verantwoording van de activiteit
 De activiteit moet uitgevoerd zijn volgens het plan wat je ontworpen hebt
 De activiteit moet voldoen aan de criteria die je vooraf met je coach hebt vastgesteld


4. Afsluitingen en Bewijsmateriaal

Aan dit blok zijn een aantal afsluitingen verbonden waaraan feedback gekoppeld is.

Formatieve opdrachten:

• Boekbespreking en college filosofie
Afsluiting: Op dinsdag 7 april
Voor welke studenten: Verplicht voor voltijdstudenten, facultatief voor deeltijdstudenten.
Welke competenties: Analyseren, verantwoorden en communiceren:
Wat: Een groep van 3 studenten presenteert een roman op aspecten van educatie en verbindt hieraan een discussie over de filosofische aspecten van educatie.
Beoordeling: De inhouds- en presentatievoorwaarden worden de eerste week verstrekt. De studenten krijgen mondelinge feedback na hun presentatie.

• Debat over film en college brede school
Afsluiting: Op dinsdag 31 maart
Voor welke studenten: Verplicht voor voltijdstudenten, facultatief voor deeltijdstudenten.
Welke competenties: Analyseren, verantwoorden en communiceren
Wat: Studenten voeren in groepen een debat over politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in onderwijs naar aanleiding van de film “Made in Detroit” en het college over Brede School. Studenten mogen zelf de films “Etre et avoir” en “Entre les Murs” (zie literatuur) bekijken en als extra achtergrondmateriaal gebruiken.
Per stelling wordt de winnende groep aangewezen door een jury.
Beoordeling: De stellingen en voorbereidingsopdrachten worden verstrekt op dinsdag 24 maart. De studenten krijgen mondelinge feedback na het debat

Summatieve opdrachten:

• Trainingen didactiek en training Coaching; De educatieve opdracht
Afsluiting: Op 27 april
Voor welke studenten: Voor voltijd- en deeltijdstudenten
Welke competenties: Methodisch werken, Agogische relatie onderhouden, Leiding geven, Analyseren, Verantwoorden en communiceren
Wat: De vaardigheden en kennis die je geleerd hebt tijdens deze trainingen, pas je toe in de Educatieve opdracht. De toetsing en beoordeling van deze vaardigheden gebeurd dan ook middels de beoordeling van de Educatieve opdracht.
Zie “Praktijk; de educatieve activiteit”
Beoordeling: Schriftelijke feedback en beoordeling van de docent. Schriftelijke goedkeuring en feedback van de coach.
Je mag deze opdracht opnemen als bewijsmateriaal voor je portfolio als “keuze-opdracht”.

• IKT: Tijdens de IKT wordt de lesstof van het Blok “educatief werken” getoetst aan de hand van kennisvragen

• ICT: Tijdens de ICT kan de lesstof van het Blok “educatief werken” getoetst worden aan de hand van toepassingsopdrachten bij een casus.





Literatuur:

Onderzoek: Migchelbrink, F. (2006) Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn. SWP: Amsterdam

Roman: Bloem, M., Ver van Familie

Film
• Made in detroit (verplicht)

• Etre et Avoir (2002) van Nicolas Philibert
(facultatief)
Een dozijn kinderen krijgt in een afgelegen Frans boerendorpje les van een gedreven leraar. Hij leert hen niet alleen de basiskennissen, maar probeert hen ook zoveel mogelijk voor te bereiden op het echte leven buiten de school.

• Entre les murs (2008) van Laurent Cantent
(facultatief)
Docudrama waarin de excentrieke leraar François op de proef wordt gesteld wanneer de scholieren zijn lesmethodes in twijfel trekken

Educatief werken: Waal, de. V. (2001) Uitdagend Leren, culturele en maatschappelijke activiteiten als leeromgeving, Coutinho

Facultatief:
• Linde, van der, M. (2007) Basisboek Geschiedenis Sociaal Werk in Nederland, SWP
• Dijkman, W., (2000) Didactiek en lerende volwassenen, ThiemeMeulenhoff

Literatuur voor opdrachten: Zoek zelf passende literatuur bij de boekbespreking en bij het debat

Aanbevelingen coach: Afhankelijk van je educatieve activiteit kan je coach literatuur aanbevelen.